Pytanie: Czy filozofia wiśisztadwajty (viśiṣṭādvaita, jedność posiadająca atrybuty) Ramanudżaczarji jest tym samym co filozofia aczintjabhedabhedy (acintyabhedābheda, niepojęta jednoczesna jedność i różnorodność)Śri Czajtanji Mahaprabhu? Jeśli obie filozofie są takie same co do tattwy (tattva, prawda, zasada), gdzie w filozofii Śri Ramanudży znaleźć można aczintję (niepojętość)? Filozofia ta jasno tłumaczy związek pomiędzy przedmiotem a [jego] atrybutem posługując się analogią dehī [wcielonego] i deha [ciała], lecz zdaniem wisznuitów gaudija związek ten cechuje swoista niepojętość. Na czym ona polega?
Odpowiedź: Filozofie szkoły gaudija i Ramanudży różnią się od siebie. Ramanudża przypisuje Brahmanowi wewnętrzne różnice (svagatabheda), podczas gdy gaudijowie tego nie czynią. Według Ramanudży atrybuty Brahmana (zgodnie z jego postrzeganiem) — a mianowicie dżiwy (jīva, dusza jednostkowa) oraz świat — nie są tożsame z tym, co charakteryzują (Brahmanem). Niemniej jednak, żadna z tych cech nie może istnieć poza opisywanym przez nią przedmiotem. Zatem zarówno ów przedmiot, jak i jego cecha nie różnią się od siebie. Zgodnie z poglądem Ramanudży, pomiędzy Brahmanem, dżiwami oraz światem zachodzi szczególny związek, nazywany przez niego aprythaksiddhi (apṛthak-siddhi), czyli nierozłącznością. Za pomocą tego pojęcia stara się on logicznie wytłumaczyć identyczność oraz różnorodność Brahmana.
Wydaje się, że Ramanudży niełatwo jest w istocie opisać związek zachodzący między identycznością a różnorodnością, lecz mimo to akceptuje on zarówno jedną, jak i drugą. Co więcej, w Śribhaszja 2.2.12 stwierdza on, iż aprythaksiddhi nie jest związkiem sensu stricto, choć jego zwolennicy, np. Wedanta Desika, niekiedy tak to pojęcie tłumaczą.
Po dokonaniu wnikliwej analizy zarówno uczeni, jak i aczarjowie z innych sampradaji doszli do wniosku, że przyjęcie ukutego przez Ramanudżę pojęcia aprythaksiddhi oznacza rezygnację z zasad logiki. Wobec tego aczarjowie gaudija orzekli, że to odstępstwo od praw logiki w metafizyce Śri Ramanudży można wyjaśnić pojęciem aczintja, czyli niepojętości, w odniesieniu do natury ostatecznej rzeczywistości oraz do tego, iż jest ona jednocześnie jednorodna i różnorodna.
Zwolennicy wisznuizmu gaudija uważają więc, że metafizyka tattwy aczintjabhedabheda (acintya-bhedābheda tattva) precyzyjniej tłumaczy naturę ostatecznej rzeczywistości oraz że taka egzegeza stanowi zwieńczenie wysiłków Ramanudży i innych nauczycieli, którzy próbowali dotąd uporać się z faktem, iż pojęcia zarówno jedno-, jak i różnorodności niedostatecznie wyjaśniają naturę Absolutu.
Wisznuici gaudija doszli do wniosku, iż Brahman jest jednorodny i różnorodny jednocześnie oraz że jest to możliwe, ponieważ Absolut posiada niepojętą moc (acintya-śakti). Inni, wspierając się logiką, która byłaby w stanie wytłumaczyć jednakowość i zróżnicowanie Brahmana, stworzyli takie terminy, jak anirvacanīya (Śankara), aprythaksiddhi (Ramanudża), svabhāvika (Nimbarka), viśeṣa (Madhwa), oraz samavāya (Wallabha). Staranna analiza doktryn wedanty reprezentowanych przez wyżej wymienionych nauczycieli ujawnia, iż uznają one moc aczintja Absolutu pośrednio, ale nie są w stanie utożsamić jej jako takiej.
Dlatego też w odniesieniu do homogeniczności i heterogeniczności natury Absolutu wisznuici gaudija domagają się zaakceptowania jej (oraz sakralnych tekstów) „taką, jaka jest”. Nie próbują tym samym narzucać naturze bytu ograniczeń logiki, ale przyjmują ją bezpośrednio, przypisując jej cechę aczintjaśakti, czyli niepojętości Boga.
[fragment sangi z 21.05.2003]źródło: swamitripurari.pl
(wyświetleń: 72)
